Ankara’da tarihi rehine takası: 7 uçak indi, 26 rehine takas edildi

ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişinin karşılıklı değişimini içeren son dönemin en geniş kapsamlı takas operasyonunun ardından ülkelerine dönen kişilerin kimlikleri merak ediliyor.

Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişinin karşılıklı değişimini içeren son dönemin en geniş kapsamlı takas operasyonuna imza attı. Ankara’da gerçekleşen takas operasyonu kapsamında ABD’den iki, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya’dan birer uçak olmak üzere 7 uçak ile 26 kişi Türkiye’ye nakledildi. Operasyon kapsamında, 2’si çocuk 10 kişinin Rusya’ya, 13 kişinin Almanya’ya, 3 kişinin de ABD’ye nakli sağlandı. Operasyonda takas edilen bu kişiler arasında The Wall Street Journal (WSJ) muhabiri Evan Gershkovich, ABD’li eski Deniz Piyadesi Paul Whelan, Almanya vatandaşı paralı asker Rico Krieger, Rus muhalif İlya Yaşin, Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) subayı Vadim Krasikov öne çıkıyor.Evan Gershkovich Gershkovich, 1991’de ABD’de Sovyetler Birliği döneminde ülkeyi terk eden Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukluğundan beri Rusçanın konuşulduğu bir ortamda büyüyen Gershkovich, gazetecilik kariyerine 2016’da New York Times’da haber asistanı olarak başladı. 2017’den itibaren Moskova’da The Moscow Times ve AFP için çalışan Gershkovich, 2022’de ABD’nin WSJ gazetesinin Moskova ofisinde muhabir olarak çalışmaya başladı. Gershkovich, Mart 2023’te Moskova’nın yaklaşık 1600 kilometre doğusundaki Yekaterinburg şehrinde casusluk yaptığı şüphesiyle gözaltına alındı. Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), ABD vatandaşı gazetecinin “Amerikan hükümeti için casusluk” suçlamasıyla tutuklandığını açıkladı. Gershkovich, bir Rus tank fabrikasından “gizli bilgi” toplamak üzere ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) için çalışmakla suçlandı. Gershkovich başta olmak üzere WSJ ve ABD yetkilileri bu iddiaları reddederken, ABD Başkanı Joe Biden ve bazı üst düzey yetkililer, Amerikalı gazetecinin derhal serbest bırakılması için çağrı yaptı. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da Gershkovich’in Yekaterinburg’daki faaliyetinin “gazetecilikle hiçbir ilgisi olmadığını” bildirdi. Bir yıldan fazla süren mahkeme sonunda Gershkovich, temmuzda casusluktan suçlu bulunarak 16 yıl hapis cezası aldı. Gershkovich, Soğuk Savaş’ın bitmesinden bu yana Rusya’da casusluk suçundan mahkum edilen ilk ABD’li gazeteci oldu. Gershkovich’in, Rusya Dışişleri Bakanlığı nezdinde akreditasyonu bulunuyordu. Paul Whelan Kanada doğumlu ve aynı zamanda ABD, İngiltere ve İrlanda vatandaşlıklarına sahip eski ABD Deniz Piyadesi Paul Whelan, Aralık 2018’de casusluk suçlamasıyla Moskova’da gözaltına alındı. Rus mahkemesi tarafından Haziran 2020’de 16 yıl hapis cezasına çarptırılan Whelan, kendisine yöneltilen ABD istihbaratı adına Rusya hakkında casusluk suçlamalarını reddetti. ABD Başkanı Joe Biden, Whelan’ın ABD’ye dönebilmesi için yoğun çaba sarf ettiklerini duyurmuştu. Whelan, takas anlaşmasıyla serbest bırakılanlar arasında en uzun süre hapiste yatan kişi oldu. Rusya, eski ABD deniz piyadesinin ülkede gizli bilgi topladığını öne sürüyordu. Soruşturmayı yürüten müfettişler, Whelan’ın Moskova’daki Metropol Otel’de gözaltına alındığında gizli bilgiler içeren bir sabit diske sahip olduğunu açıklamıştı. Whelan, bir arkadaşının düğünü için Rusya’da bulunduğunu ve cihazın Rus bir arkadaşı tarafından kendisine verildiğini savunarak, diskin içinde tatil fotoğrafları olduğunu sandığı yönünde ifade vermişti. İlya Yaşin Rusya’da muhalif siyasi faaliyetleriyle tanınan İlya Yaşin, ülkede düzenlenen çok sayıda gösteride yer almış ve kısa süreli hapis cezalarına çarptırılmıştı. Rusya Adalet Bakanlığı, yurt dışından ödeme aldığı gerekçesiyle Yaşin’i 2022’de yabancı ajan listesine ekledi. Rus ordusu hakkında internet üzerinden asılsız iddialarda bulunduğu gerekçesiyle aynı yıl göz altına alınan Yaşin, mahkeme tarafından 8,5 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Yaşin, Rusya’da aşırılıkçılıktan tutuklu bulunduğu hapishanede hayatını kaybeden Rus muhalif Aleksey Navalnıy’ın yardımcılarından birisi olarak da tanınıyordu. Rico Krieger 1993 doğumlu Alman vatandaşı paralı savaşçı Rico Krieger, geçen yıl Belarus’a turist olarak geldiğini ve Ukrayna istihbaratının yönlendirmesiyle Belarus’ta sabotaj eylemleri düzenlediğini, ülkedeki askeri tesislerin fotoğraflarını çektiğini itiraf etmişti. Krieger, terör eylemi, ajanlık faaliyeti, paralı askerlik faaliyeti, aşırılıkçı grup oluşturmak ve aşırılıkçı gruba katılmak, patlayıcı taşımak ve depolamak, iletişim hatlarına kasıtlı zarar verme suçlarından yargılanmış ve 24 Haziran’da idam cezasına mahkum edilmişti. Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, dün Krieger hakkında af kararı çıkarmıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, BBC’ye yaptığı açıklamada, Krieger’in 2015-2016 yılları arasında Almanya’daki ABD tesislerine güvenlik hizmeti sunan bir firma olan Pond Security’de çalıştığını belirtmişti. Alman Kızıl Haçı da Rico Krieger’in geçmişte örgütün “bir bölge derneği” için çalıştığını kaydetmişti. Krieger’in Ukrayna’daki yabancı paralı asker gruplarına katılmak için başvuru gönderdiği ifade ediliyor. İdam cezası kararının ardından Belarus devlet televizyonunda videosu yayınlanan Krieger’in, Belarus lideri Lukaşenko’dan merhamet dilediği ve Alman hükümetini eylemsizlikle suçladığı da görülmüştü. Vadim Krasikov Almanya’da Gürcistan vatandaşı Zelimhan Hangoşhvili’yi öldürmekle suçlanan Vadim Krasikov müebbet hapse çarptırılmıştı. Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) çalışanı olduğu iddia edilen Krasikov, Aralık 2021’den bu yana hapisteydi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bir dönem Çeçenistan Cumhuriyeti’nde bulunan Hangoşhvili’nin “ayrılıkçı” olduğunu söylemişti.