Sudan’daki iç savaş: İsviçre’de resmi müzakere görüşmeleri bugün başlayacak

ABD’nin Sudan Özel Temsilcisi Tom Perriello, Sudan’da 16 aydır devam eden iç savaşın sonlandırılması için bugün İsviçre’de resmi müzakere görüşmelerinin başlayacağını açıkladı.

Perriello, Sudan’daki iç savaşın sonlandırılması için bugün İsviçre’de başlaması planlanan görüşmelere ilişkin yazılı açıklama yaptı. “İsviçre’deki uluslararası ortaklarımızın da katılımıyla diplomatik görüşmelerimize yarın sabah resmen başlıyoruz.” ifadelerini kullanan Perriello, Sudan’daki krizin eşi benzeri görülmemiş bir şiddet seviyesine ulaştığını ancak bunun medya ve uluslararası toplum tarafından yeterince ilgi görmediğini kaydetti. Perriello, “Çabalarımız, ortak ev sahiplerimiz Suudi Arabistan ve İsviçre ile birlikte Cidde Süreci üzerine inşa edilecek. Ayrıca Afrika Birliği, Birleşmiş Milletler (BM), Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE) temsil eden yönetim grubumuzu ağırlamayı ve karşılamayı sabırsızlıkla bekliyorum.” ifadelerini kullandı. ABD’nin Sudan’daki krizin ele alınmasının acil olduğunu sürekli olarak vurguladığını hatırlatan Perriello, yarınki çabalarının hem bu anlamsız çatışmayı sona erdirmeye hem de Sudan’daki vahşet dolu insani koşulları ele almaya odaklanacağının altını çizdi. Perriello, hayat kurtarmayı ve Sudan halkının acılarını hafifletmeyi hedeflediklerini vurguladı. Odak noktalarının düşmanlıkların sona ermesini sağlamak, insani erişimi artırmak ve somut sonuçlar veren uygulama mekanizmaları kurmak için ilerlemek olduğuna işaret eden Perriello, “Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (HDK) doğrudan bu görüşmelere katılmalarının, Sudan halkının çatışmanın ve kıtlığın sona ermesi yönündeki ısrarlı isteğinden kaynaklanması gerektiğini vurgulamak istiyorum. HDK Cenevre’ye ulaştı. Ordu bir heyet gönderirse birlikte daha fazlasını yapabiliriz.” değerlendirmesinde bulundu. “BARIŞA GİDEN YOL, CİDDE’DE MUTABAKATA VARILAN ANLAŞMANIN UYGULANMASIDIR” Öte yandan Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, ordunun kurulmasının 70. yıl dönümü münasebetiyle konuşma yaptı. “Barışa giden yol açıktır, o da Mayıs 2023’te Cidde’de mutabakata vardığımız anlaşmanın uygulanmasıdır.” diyen Burhan, bir sonraki yıl dönümünde ülkenin “Al Dagalu milislerinden” (HDK) arındırılmış şekilde kutlamak için yorulmadan çalışacaklarını vurguladı. Burhan, “Yalan yere barış iddiasında bulunanlara diyoruz ki isyancı milisler evlerimizi, şehirlerimizi ve köylerimizi işgal ederken ve yolları keserken onlarla barış yok. Son militan da ele geçirilip halkını sömürgeleştirdikleri şehir ve köylerden çekilmeden askeri operasyonların durdurulması mümkün değil.” ifadelerini kullandı. HDK’den yapılan yazılı açıklamada ise HDK heyetinin “ülke çapındaki düşmanlıklara son vermek ve insani yardımın gelişini kolaylaştırmak” amacıyla ABD’nin davetine yanıt olarak bugün Cenevre’ye ulaştığı bildirildi. Açıklamada, bu adımın, savaşın ağırlaştırdığı Sudan krizini çözmeye yönelik samimi uluslararası ve bölgesel çabalara saygı ve barış ile diyaloğa olan bağlılık temelinde atıldığı kaydedildi.ABD’NİN CENEVRE’DE DÜZENLENECEK MÜZAKEREYE KATILMA ÇAĞRISI ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 23 Temmuz’da, Sudan ordusu ve HDK’yi ateşkes müzakereleri için 14 Ağustos’ta İsviçre’ye davet ettiğini bildirmişti. Blinken, Cidde müzakere sürecinin önemine ve devam ettirilmesi gerektiğine işaret ederek, ateşkes müzakerelerinin ABD ve Suudi Arabistan tarafından yürütüleceğini, aynı zamanda Afrika Birliği, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Birleşmiş Milletlerin gözlemci olarak katılacağı bilgisini paylaşmıştı. HDK lideri Muhammed Hamdan Dagalu, ABD’nin çağrısını memnuniyetle karşılayarak müzakerelere katılmayı kabul etmişti. CİDDE BİLDİRGESİ Sudan’da ordu ile HDK arasında Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde ABD, Suudi Arabistan arabuluculuğunda yürütülen görüşmeler sonucu 11 Mayıs 2023’te “Cidde Bildirgesi” imzalanarak çatışmaların durdurulması için bir çerçeve oluşturuldu. Sudan ordusu, HDK’nin ateşkes ihlallerine tepki olarak 31 Mayıs 2023’te ateşkes görüşmelerinden çekildi. Haziran 2023’te gerçekleştirilen müzakere turu, HDK’nin yerleşim yerlerinden ve kamu kurumlarından çekilmeyi reddetmesi üzerine ordunun müzakere masasından ayrılmasıyla sonuçlandı. Buna karşılık da HDK, orduyu Cidde görüşmelerini engellemeye çalışmak ve askeri çözüme sığınmakla suçladı. Ordu, Temmuz 2023’te yeniden müzakere sürecine dönme kararı aldı. Ordu, benzer gerekçelerle bir kez daha müzakerelerden çekildi ancak Ekim 2023’te Cidde’ye geri döndü. Taraflar, barış müzakereleri kapsamında 7 Kasım 2023’te Cidde’de yeniden bir araya geldi. Bu kez de somut adım atılamadı ve görüşmeler, 3 Aralık 2023’te çıkmaza girip süresiz ertelendi.SUDAN’DAKİ İÇ SAVAŞ Sudan’da 30 yıl süren Ömer el Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ve HDK arasındaki güç mücadelesi 16 aydır devam ediyor. Nisan 2023 ortasında başlayan ve Sudan’ın çoğu eyaletinde devam eden savaşta ordu, kuzey ve doğudaki eyaletlerde hakimiyetini sürdürürken HDK’nin, batı ve güney eyaletlerinde etkili olduğu görülüyor. Savaşın bitirilmesi için başlatılan Suudi Arabistan ve ABD arabuluculuğundaki Cidde görüşmeleri, Mısır’ın öncülük ettiği Sudan’a komşu ülkeler barış girişimi, Doğu Afrika’da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinin çabaları ve Bahreyn’in başkenti Manama’da yapılan görüşmeler sonuçsuz kalmıştı. Birleşmiş Milletlere göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan’daki çatışmalar sonucu 18 bin 800’den fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 10 milyon kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.